Abidin Dino
Hayatı, Sanatı, Eserleri, Resim ve
Karikatürleri
23
Mart 1913 günü İstanbul'da doğan Abidin Dino; çocukluk yıllarını ailesiyle
beraber Cenevre - İsviçre'de geçirdi. Daha sonra ailecek Fransa'ya gittiler.
Dino ailesi, Cumhuriyetin kurulmasını
takiben, 1925 yılında İstanbul'a döndü.
Ağabeyi şair Arif Dino'nun desteğiyle
Robert Kolej'de öğrenim gören Abidin Dino; sanata duyduğu ilgi nedeniyle
öğrenimini yarıda bıraktı.
Resim, karikatür ve
yazı alanında kendini geliştirmeye başladı. İlk desenleri Yarın gazetesinde, ilk
yazıları Artist dergisinde 1930'lu yılların başında yayınlandı.
Bu
yıllarda Nazım Hikmet'in şiir ve oyun kitaplarına kapak desenleri çizdi. Çok
genç yaşta ünü ülke sınırlarını aştı.
1933 yılında D Grubu adlı sanat akımının kurucuları
arasında yer aldı. Grubun amacı, memlekette sanatın gelişmesini ve yayılmasını
sağlamaktı. Düşünce yanı ağır basan resimler yapacak, batıdaki çağdaş akımlarla
boy ölçüşecek yenilikler getireceklerdi.
Aynı yıl "Ankara Türkiye'nin kalbidir" isimli belgesel
filmi çekmek için Türkiye'ye gelen Sovyetler Birliği'nin ünlü yönetmenlerinden
Sergay Yutkeviç bir sergide Dino'nun resimlerini gördü ve o resimlerden
etkilendi.
Yutkeviç'in filmini izleyen Atatürk, kendisinin bir
Türk gencini yetiştirmesinin mümkün olup olmadığını sordu.
Yutkeviç
ülkesine dönmeden önce Dino'yla görüştü ve onun dekoratör ve ressam olarak da
çalışmak üzere SSCB'ye gelmesini istedi.
Dino, 1934 yılında sinema öğrenimi görmek üzere SSCB'ye
gitti ve 3 yıl kaldı. 3 yıl boyunca Leningrad'da Eisenstein ve Yutkeviç'in
yanında makyajdan dekora, rejiden senaryoya tüm yönleriyle sinema eğitimi aldı.

Yutkeviç'in yönettiği Madenciler filminde çalıştı.
1937'de 2. Dünya Savaşı nedeniyle Sovyetler Birliği tüm yabancı öğrencileri geri
gönderince Leningrad'dan ayrılmak zorunda kaldı.
Abidin Dino, (1913 - 1993) Ressam, Yazar ve siyasetçi.
İstanbul’da
1913’te doğan ve çağdaş Türk resim sanatının öncülerinden olan Abidin Dino’nun
yaşamı çoğunlukla yurt dışında geçmiştir. Daha doğduğu yıl ailesi İstanbul’dan
ayrılarak İsviçre’nin Cenevre kentine yerleşmiştir.
Sanatsever bir ailenin ve çevrenin içinde
büyüyen Abidin Dino’nun resme olan ilgisi erken yaşlarda başlamıştı. Bir süre de
Fransa’da kaldıktan sonra, 1925’te ailesiyle birlikte İstanbul’a dönen Dino,
Robert Kolejine girdi. Ama ders çalışmaktan çok resim ve karikatür yapmaya
çalışıyordu. Sonunda okulu bıraktı.
Bu
alanda kendi kendini yetiştirmeye çalışıyor, karikatürler, resimler yapıyor
ve bu arada edebiyatla da ilgileniyordu. Dino’nun edebiyata olan ilgisi,
ressamlığın yanı sıra daha sonra da sürdü. 1931’de artist adlı dergide ilk
çizgileri ve yazıları yayımlanmaya başladığında 18 yaşındaydı.
Bu
arada Nazım Hikmet’in şiir ve oyun kitaplarına kapak desenleri çizdi. Çizgileri
gelirli bir olgunluğa ulaşmış, ressam olarak kendini kabul ettirmişti. Ama henüz
hiçbir resim akımına bağlı değildi. Ağabeyi şair Arif, Dino’nun yenilikçi
düşüncelerinden etkileniyor, resim çalışmalarını yenilik arayışları içinde
sürdürüyordu. 1933’te ressam arkadaşları Nurullah Berk, Cemal Tollu, Zeki Faik
İzer, Elif Naci ve heykeltraş Zühtü Müritoğlu ile birlikte “D grubu” adıyla
anılacak olan topluluğun kurucuları arasında yer aldı. Bu topluluğun başlangıçta
ortak bir resim anlayışı yoktu. Ama düşünce yanı ağır basan resimler yapmak
amacındaydılar. Batıda gelişen çağdaş akımlarla boy ölçüşecek bir yenilik
peşindeydiler. Bu doğrultuda yaptıkları resimlerle birçok sergi açtılar.
1933’te
SSCB’li yönetmen Sergay Yutkeviç Türkiye’nin kalbi Ankara adlı filmi çekmek için
Türkiye’ye geldiğinde, Abidin Dino’nun resimlerini görerek ilgilendi. Dino’nun
SSCB’de dekoratör ve ressam olarak kendi çalışmalarına akıtılmasını istedi. Dino
bu çağrıya uyarak, SSCB’ye gitti ve 3 yıl orada kaldı. 1937’de Paris’e yerleşen
Dino, Bir süre burada da resim çalışmaları yaptıktan sonra 1939’da yurda döndü.
O
yıllarda ressamlar arasında, İstanbul’da yaşamını güç koşullar içinde kazanan
yoksul insanlara, özellikle de ekmeğini denizden çıkaran balıkçılara karşı büyük
bir ilgi başlamıştı. Abidin Dino’nun da içinde bulunduğu “Liman Grubu” diye de
anılan “Yeniler” adında bir topluluk 1941’de Liman çevresindeki balıkçıları konu
alan ve yankı uyandıran bir sergi açtı.
Abidin
Dino aynı yıl siyasal nedenlerle önce Mecitözü’ne sonra da Adana’ya sürgüne
gönderildi. Sürgündeyken Adana’da Türk Sözü gazetesini yönetti. “Kel” adlı bir
oyun yazdı. Bu dönem resimlerinde Çukurova’nın pamuk işçilerini konu aldı. Daha
sonra İstanbul’a dönen ve 1951’den sonra Paris’te yaşamını sürdüren Dino zaman
zaman Türkiye’ye gelerek kişisel sergiler açtı.
“Esrarkeşler”
(1931-32), “Parmak İstifleri” (1931-32), “İkinci Dünya Savaşı” (1952) adlı
dizileri gerçekleştirdi. Tek bir konu çevresinde yaptığı resimlere de belli bir
ad vererek “İşkence” (1955), “Atom Korkusu” (1955), “Uzun Yürüyüş” (1955),
“Uzay” (1959), “Adalar” (1964-65), “Savaş ve Barış” (1966), “Çıplaklar” (1976)
diye sergiledi. Yaşar Kemalcin “Deniz Küstü” (1978) adlı romanını İlhama
Bekir’in “Unuttum” (1979) ve Melih Cevdet Anday’ın “Tanıdık Dünya” (1984) adlı
şiir kitaplarını resimledi. Sanatçı ayrıca “Çingeneler” (1950) adlı bir filmin
senaryosunu yazmış, ve yönettiği “Gol” adlı belgesel bir filmle yurt dışında
Flaherty Ödülü’nü almıştır. (1966)
************************
Kitapları:
Bir Usta Bir Dünya: Abidin Dino, Eller, Gören Göz İçin Fikret Mualla, Nazım
Üstüne, Pera Palas, Yüzler , Ölüm mü? Ne Buluş! , El & Yüz: Abidin Dino, Güzin
Dino - Abidin Dino Mektupları (1952 - 1973), El, Ne Güzel Çocukluktu (Ciltli) ,
Kızılbaş Günlerim, Kültür, Sanat ve Politika Üstüne Yazılar, Verese - Kel, Özel
Koleksiyon, Yeditepe Öyküleri , Abidin Londra'da Dünya Kupası Maçlarını Filme
Alırken, Kısa Hayat Öyküm, Sinan, Kısa Hayat Öyküm, Yapı Kredi Yayınları Futbol
Kitapları (2 Kitap), Sahne ve Kostüm Tasarımı: Abidin Dino Scenery and Costume
Design: Abidin Dino
ABİDİN DİNO KİTAPLARINA
ULAŞMAK İÇİN TIKLAYINIZ
|
Dino,
Sovyetler Birliği'nden sonra Londra ve Paris'e gitti. Paris'te ressam ve
dekoratör olarak film çekim çalışmalarında bulundu.
Gertrude Stein, Tristan Tzara, Eisentein,Andre
Malrauxve Pablo Picasso gibi dönemin önde gelen sanatçılarıyla dostluklar kurdu.
1939 yılında Türkiye'ye döndü, 1941'de
arkadaşlarıyla Liman (Yeniler) Grubunu oluşturdu. Çeşitli dergilerdeki çizgi ve
yazılarıyla, halktan yana, gerçekçi bir sanat görüşü ortaya koydu.
Çizgi
ve desenlerin ön plana çıktığı resimlerinde işçi ve köylü tiplerini özgün bir
üslupla işledi.
Başlangıçta Picasso'nun etkisinde kalan
sanatçı, daha sonraları yapıtlarında özgün ve yerel bir senteze ulaştı.
Yeniler Gurubu'nun Liman çevresindeki
balıkçıları konu alan ilk sergisini açtığı 1941 yılında Abidin Dino, siyasi
nedenlerle önce Çorum Mecitözü'ne, sonra da Adana'ya sürgüne gönderildi.
Adana'da Türk Sözü gazetesini yönetti.
Kel
adlı bir oyun yazdı, ancak oyun hemen toplatıldı. Çukurova'nın pamuk işçilerini
konu alan resimler yaptı. Resmin yanı sıra heykel ile de ilgilenen Dino 1943
yılında dilci Güzin Dino ile evlendi. Sürgün sona erince İstanbul'a döndü.
1952'de yurt dışına çıkış yasağı kalkınca
Paris'e yerleşti. Fransa, Cezayir, Amerika gibi değişik ülkelerde sergiler açtı.
Fransa
Plastik Sanatlar Birliği onur başkanlığı New York Dünya Sanat Sergisi
danışmanlığı gibi görevlerde bulundu. 'İşkence', 'Atom Korkusu', 'Savaş ve
Barış', 'Çıplaklar', 'Dört Kent', 'Dağ-Deniz' gibi birçok yapıtı çeşitli galeri,
müze ve koleksiyonlarda yer aldı.
Zaman zaman Türkiye'de kişisel sergiler açan Abidin Dino, 7 Aralık 1993 günü
Paris'te hayatını yitirdi. Cenazesi İstanbul'a
getirilerek Aşiyan'da toprağa verildi.
****************************************************
Abidin Dino Hakkında Yazılanlardan
Derlenmiştir...
Bana Mutluluğun Resmini Yapabilir misin
Abidin?
Mutluluğun
resmini yapabilir misin Abidin ?"demiş Nazım. Abidin Dino 'da cevaben:
.".....Gidebilseydik meserret kahvesine, İlk karşılaştığımız yere
Ve bir acı kahvemi içseydin. Anlatsaydık O günlerden, geçmişten, gelecekten,
Ne günler biterdi, Ne geceler... Dinerdi tüm acılar seninle Bir düş olurdu
ayrılığımız, Anılarda kalan. Ve dolaşsaydık Türkiye'yi Bir baştan bir başa.
Yattığımız yerler müze olmuş, Sürgün şehirler cennet. İşte o zaman Nazım,
Yapardım mutluluğun resmini Buna da ne tual yeterdi; Ne boya... " şiirini yazmış
; sanıldığının aksine, resim yerine.
Çok güzel ellere sahipmiş Abidin Dino.
Bilhassa kadınları etkileyen gizemli bir çekicilik taşırmış, pek yakışıklı
olmamasına rağmen. El yazısı da aynı oranda etkileyici ve hoşmuş, kimsenin
yazısına benzemeyen bir karaktere sahipmiş.
Öğrenim görmediği halde kendini yetiştiren ve bilgi sahibi olan bir insan Dino.
Sanat, edebiyat, tarih hatta ekonomiye vakıf olacak kadar bilgili.
Üç
dili rahatça konuşacak kadar allame-i cihan bir insan. Yabancı gazetelere
makaleler yazar,
şaşırtıcı yorumlarda bulunurmuş.
Resim yeteneği sadece yağlı boya tablo
yapımı ile sınırlı değilmiş. Desen, karikatür, heykelle ilgilenir, doymak
bilmeyen bir hevesle her şeyi yapmaya çalışırmış. Sadece bunlarla da yetinmemiş.
Yazı ve tiyatro oyunları yazmış, futbol belgeseli ve fotoğraf çekmiş.
Hayatı seven ve güzelleştirmeyi bilen bir insanmış. Bir kır kahvesinde, söğüş
domates ve peyniri, ziyafete dönüştürmesini bilecek kadar yaşamı zenginleştirme
mektebinden geçmiş: Kısa bir vapur yolculuğunu; dünya turuna çevirecek kadar
değerli bir insanmış .
Kanser
olup hastalandığı son zamanlarında; hala insanlara umut aşılamaya devam etmiş
."Çok iyiyim.. Aslan gibiyim" diyerek; acı çekmesine rağmen , çevresindekilere
durumunu yansıtmamaya çalışmış.
İstanbul Rumelihisarı'nda; mezarı, Selamiçeşme Özgürlük Parkı'nda; heykeli
vardır.
Sen mutluluğun resmini yapabilir misin
Abidin? İşin kolayına kaçmadan hani Çok şükür, çok şükür bugünü de gördüm, Ölsem
gam yemem, gayrının resmini yapabilir misin üstad...?
Abidin Dino'nun Anısına
İzmir'in yeni sanat mekanı "Printmaking
Stüdyo Galeri" görsel etkinliklerinin ikincisinde Türk Resim ve Edebiyatının en
önemli isimlerinden, D Grubu ve Yeniler Grubu öncüsü, Sergay Yutkeviç'in Film
Dekoratörü, Nazım'ın çizgi dili, "Çingeneler" adlı filmin senaristi, "Goal!"
adlı belgesel filmin yönetmeni; Abidin Dino'nun desen ve resimlerinden oluşan
sergiyi İzmir'li sanatseverler ile buluşturdu.
Mezzaluna, Ege Sanat Tanıtım ve EM Tanıtım desteği ile; Dino'nun 13. ölüm
yıldönümü anısına düzenlenen sergide, sanatçının 30'dan fazla eseri İzmir'li
sanat izleyicisi ile ilk kez buluştu.
1913'te
İstanbul'da doğan ve çağdaş Türk resim sanatının öncülerinden olan Abidin
Dino'nun yaşamı çoğunlukla yurtdışında geçmiştir.
Daha doğduğu yıl ailesi, İstanbul'dan ayrılarak İsviçre'nin Cenevre kentine
yerleşmiştir.
Sanatsever bir ailenin ve çevrenin içinde
büyüyen Abidin Dino'nun resme olan ilgisi erken yaşlarda başlamıştı.
Bir
süre Fransa'da kaldıktan sonra 1925'te ailesi ile birlikte İstanbul'a dönen Dino,
Robert Koleji'ne girdi. Dino'nun edebiyata olan ilgisi, ressamlığı yanı sıra
daha sonra da sürdü. 1931'de Artist adlı dergide ilk çizgileri yazıları
yayımlanmaya başladığında 18 yaşındaydı.
Bu arada Nazım Hikmet'in şiir ve oyun kitaplarına kapak desenleri çizdi.
GRAFİK SAATİ
Yayına hazırlayan:
Tevfik Elçioğlu

Ressamlar Ana Sayfaya Dönmek İçin Tıklayınız
Önemli Not:
ABİDİN DİNO "İNTERNETTE DOLAŞAN" MUTLULUĞUN RESMİ İSİMLİ BİR
TABLO YAPMAMIŞTIR. İnternette dolaşan resim Abidin Dino'nun değil
DIANNA DENGEL'in tebrik kartıdır.
Abidin
Dino ve Nazım Hikmet arasında resim ve mutluluk diyaloglarının geçtiği bilinir;
Hatta, Mutluluk=Sevgi+Güven Duygusu+Korunmak+Güvende Hissetmek+Çocuğunu emzirmek
gibi kavramlar da bu diyalogun konusu olmuştur. Ancak Nazım Hikmet son noktayı
"Yaz ortasındaki Küba'nın resmini yapabilir misin Abidin?" mısrasıyla koymuş ve
Abidin Dino da Mutluluğun resmini çizmemiştir...
Söz konusu resim Dianne Dengel'in
card çalışmalarından biridir. Resimden çok 3D çalışması olarak kabul edilir.
Print fiyatı ise sadece ve sadece 25 $'dır. Bu resmin sanatçısı halen
yaşamaktadır. Kişisel web adresi ile bahsi geçen resmin linkleri aşağıdadır.
Grafik Saati
Sanatta güvenin adresi
DIANNE DENGEL'S HOME PAGE (Açılan
sayfada next e tıklayınız, en altta 3. sıra 2. sütundaki 'Home Sweet Home"
isimli kukla resim Türkiye'de Abidin Dino'ya ait olduğu iddia edilen resimdir.
http://www.diannedengel.com/dianne_dengel_art_for_sale.html
Resmin linki HOME SWEET HOME
http://www.diannedengel.com/gallery_showimage.aspx?img=Prints/Home Sweet
Home.jpg
Grafik Saati'nin notu:
Yandaki
resimde Amerika'nın bir köyünde yaşayan bir Amerikan köylüsü, ailesiyle beraber
resmedilmiştir.
Hayatı boyunca Amerika'nın kültürel
yayılmacılığına karşı mücadele eden bir kültürün temsilcisi olan, üstüne üstlük
geleneksel Türk sanatlarını resim sanatına en iyi uyarlayan ressamımız
Abidin Dino'nun; gelecek nesiller tarafından, gerçekte çizmediği bir
resimle hatırlanması acı verici olacaktır. Burada elbette ki suçlu yeterli
bilgiyle donatılmamış ve Türk resminin en önemli sanatçılarından biri olan
Abidin Dino'nun resimleriyle tanıştırılmamış olan gençlerimiz değildir. Eğer bir
suç varsa bu suç, insanlarımızı geleneksel Türk sanatları ve Türk ressamlarıyla
tanıştırmakla görevli olanların yada uzun yıllardır uyguladıkları kültür
programlarınındır.
Sorumlusu kim olursa olsun kesin gerçek şudur; Abidin Dino yapmadığı bir
kukla taslağıyla değil yaptığı mükemmel resimlerle anılmayı hak eden büyük bir
Türk ressamıdır.
Grafik Saati
Sanatta güvenin adresi
grafiksaati.org

|